سرویس ها و خدمات متفاوتی در زمینه رایانش ابری (Cloud Computing) وجود دارد.در این مقاله قصد داریم برخی از انواع سرویس های رایانش ابری را مورد بررسی قرار دهیم و به بخشی از مزایا و معایب هر کدام از آن ها را بیان کنیم.
این سرویس ها عبارتند از:
- IAAS یا Infrastructure as a service
- PAAS یا Platform as a service
- SAAS یا Software as a service
مشخصات یک سرویس در Cloud یا محیط رایانش ابری
به صورت کلی همه چیز در Cloud باید به صورت سرویس ارایه شود، یعنی باید بتواند از طریق اینترنت (Broadband) یک محیط کاملا ایزوله و امن (multitenant) از طریق یک پرتال self service و در لحظه (on-demand) درخواست شود، به اندازه مصرف کاربر محاسبه و پرداخت شود (Measurability) و قابلیت هایی نظیر چابکی (Agility) و بزرگ یا کوچک شدن بسته به تقاضای کاربر (Elasticity and Scalability) را داشته باشد.
سرویس های رایانش ابری
دسته بندی IAAS، PAAS و SAAS از اولین بخش بندی ها برای ارایه خدمات رایانش ابری به عنوان سرویس (as a service) هستند. اما امروزه این دسته بندی ها بسیار گستره شده اند و برخی از آنها همچنان زیر مجموعه یکی از موارد بالا، برخی دیگر به صورت کامل مستقل از آنها و برخی نیز ترکیبی از آنها می باشند.
به عنوان مثال در حال حاضر اصطلاحاتی مانند Storage as a service، Desktop as a service، IT as a service، Database as a service و … بسیار متداول شده اند و به نوعی باید این را پذیرفت که در محیط Cloud یا رایانش ابری رویکرد به سمت everything as a service و یا XAAS می باشد.
نکته: مدل های پیاده سازی رایانش ابری به صورت کلی به سه صورت ابر اختصاصی یا Private Cloud، ابر عمومی یا Public Cloud و ابر ترکیبی یا Hybrid Cloud ( ترکیبی از مورد اول و دوم) می باشد که در این مطلب منظور از Cloud، ابر عمومی یا Public Cloud می باشد.
نکته 2 : زمانی که شما از هر یک از خدمات ابر عمومی یا Public Cloud استفاده میکنید، در واقع شما از خدمات Off-Premise استفاده میکنید که در مقابل آن عبارت On-Premise به کار میرود که به معنی این است که تمامی سرویس ها شما توسط زیرساخت داخلی شما فراهم می شود.
اما همانطور که اشاره شد بخش اعظمی از خدمات Cloud در این سه حوزه یعنی IAAS، PAAS و SAAS هستند، به همین منظور در ادامه به معرفی هر یک از این موارد خواهیم پرداخت
نکته 3: تمامی خدمات Cloud باید مشخصات سرویس های رایانش ابری که در پاراگراف دوم این مطلب به آن اشاره شد را دارا باشند.
IAAS (Infrastructure as a service)
در این نوع از خدمات، که بیشتر برای کسب و کارهای نوپا و استارت آپی و یا ایده هایی که برای تست، نمیخواهند هزینه اولیه بالایی داشته باشند مناسب است، استفاده کننده کلیه خدمات زیر ساختی خود را از طریق Cloud تهیه میکند، به عبارت دیگر نیازی به خرید تجهیزات پردازشی مانند سرور و ذخیره سازی و حتی تجهیزات شبکه ندارد.
مزایا:
کاهش چشمگیر هزینه های اولیه
عدم نیاز و یا کاهش شدید وجود نیروهای زیرساختی برای پیاده سازی و پشتیبانی
استفاده از قابلیت پرداخت به اندازه مصرف و…
معایب:
عدم اطمینان از امنیت کامل
آموزش آشنایی و کاربرد نیروهای درون سازمانی از سرویس Cloud
عدم سازگاری سخت افزار ارایه شده با نرم افزارها و سیستم عامل های قدیمی تر
PAAS (Platform as a service)
این نوع از خدمات بیشتر مورد علاقه برنامه نویس هاست و هر آنچه که برای دیپلوی کردن یک اپلیکیشن نیاز است میتواند با کمترین هزینه و صرف زمان در اختیار آنها قرار گیرد، در واقع محدودیت هایی همچون نوع سیستم عامل، سازگاری نرم افزارهای جانبی با آن و… در این نوع خدمات وجود ندارد و برنامه نویس میتواند از محصولات مختلف متناسب با نیاز استفاده کند.
مزایا:
صرفه جویی در زمان و هزینه برای دیپلوی کردن اپلیکیشن ها
قابلیت HA یا افزونگی در استفاده از پلتفرم های مختلف
قابلیت scale شدن محیط با توجه به نیاز مصرف کننده
معایب:
سرویس های امنیتی در سطح Cloud ممکن است اجازه دیپلوی کردن و یا ارتباط اپلیکیشن های مد نظر شما را با هم ندهد.
سازگاری کامل اپلیکیشن های داخل سازمان با اپلیکیشن های تحت Cloud ممکن است وجود نداشته باشد
ارتقا محصولات فعلی شما ممکن است با پالیسی های ارایه دهنده Cloud متفاوت باشد بدین معنی که ارایه دهنده Cloud دیگر نخواهد آن استفاده از آن پلتفرم را ارائه دهد.
SAAS (Software as a service)
متداول ترین نوع ارایه سرویس های Cloud به صورت saas می باشد، در این روش اپلیکیشن های مورد نیاز یک سازمان مانند سرویس ایمیل، سرویس آنتی ویروس و یا هر اپلیکیشن دیگری به مصرف کننده ارایه میگردد و سازمان نیازی به خریداری، نصب و عیب یابی اپلیکیشن های مختلف در داخل سازمان نخواهد داشت.
مزایا:
استفاده از saas مزایای بی شماری را برای کارمندان و شرکتها فراهم میکند از قبیل کاهش زمان و هزینه صرف شده برای کارهای زمان گیر مانند نصب ، مدیریت و ارتقاء نرم افزار.
معایب:
اینتگریتی یا امکان ادغام با برنامه های موجود
ورود آسان و خروج سخت، این بدین معنیست که دیتای خروجی اپلیکیشن های تحت Cloud ممکن است فقط در همان پلتفرم اعتبار داشته باشند
انتقال اطلاعات حساس شغلی به ابر عمومی
حداقل امکان سفارشی سازی یا customization نرم افزارها
و…
جدول زیر برخی از مهمترین ارایه دهندگان هر یک از سرویس های فوق را نمایش میدهد. تصویر از سایت BMC استخراج شده است.
نتیجه گیری:
همانطور که ذکر شد استفاده از سرویس های IAAS، PAAS و SAAS بسیاری از موانع و مشکلات سنتی در آی تی را حل میکند اما باید توجه داشت استفاده از هر یک از آنها ریسک ها و خطرات احتمالی خود را نیز در بر دارد که از مهمترین آنها میتوان به موضوع Trust یا اطمینان دو طرفه بین مشتری و ارایه دهنده سرویس اشاره کرد.